Trend Psikolojisi

Toplumsal psikolojinin en açık örneği 1994 yükseliş trendinin sonlarında yaşanmıştır. Buradan alınacak dersler gelecekteki davranışlara yön verecek niteliktedir.

TREND PSİKOLOJİSİ

BORSA yükselen trende girdiğinde toplum pozitif düşünmeye başlar. Gelecek için şurda burda olumlu gelişmelerden bahsedilmeye başlanır. Borsa ile ilgilenenler herşeyi olumlu değerlendirmeye başlarlar. Gelecek için beklentiler yükseltilir. 

YÜKSELEN TREND BAŞLAMIŞTIR. 

Zaman geçip trend ilerledikçe coşku artar. O güne kadar işlem bile görmeyen hisse senetleri keşfedilmeye başlanır.
Ne kadar ucuz kaldıkları konuşulur. düşük fiyatlı hisse senetleri büyük sıçramalarla yükselmeye başlar. Uzun bir yükselişten sonra borsa tepe yapmaya başladığında insanlar gelecekten hala umutludurlar. Yükselen trend süresince yaşananlar çoğunluğun olumlu düşünmesini sağlamaktadır.
Trendin başlarında hedefler aşılmış olmasına rağmen fiyatların hala düşük olduğu düşüncesi yaygındır. Hisse senetlerini satanlar yükselişin devam ettiğini görünce şüpheye düşerler. Yükselen fiyatlardan pay alamadıkları için aralarında pişmanlık duyanlar vardır.
Tekrar alım dalgası gelir. Borsadaki yüksek kazançlar medyanın ilgisini çeker. Büyük kazançların ön sayfalara çıkması borsanın her gün konuşulur olması dikkatleri daha çok çeker. Borsaya gelmekte tereddüt edenler de ikna olmaya başlar. Borsaya gelenlerin sayısı hızla artar. 

Bu dönemde borsaya kanalize olan parasal büyüklük yeni rekorları getirir.
Aylar süren yükselişe rağmen haberlerin hala olumlu algılanması fiyatlara kısa sürelerde yeni sıçramalar yaptırır. Ardından başlayan kısa süreli trend düzeltmelerinde satışlar azalır. Kısa süreli gerilemeler önemsenmez. Fiyatın gerilemesi alım için sırada bekleyenleri harekete geçirir. Her yerden alım yönünde tavsiyeler gelmektedir. Herkesin borsada alım için yarıştığı bir dönemde satış yapmaya karar vermek psikolojik yönden oldukça zordur.

Bazıları daha önceden düşük fiyatlardan topladıkları hisse senetlerini dağıtmaya başlamışlardır. Zaman zaman yoğun satışlara rağmen fiyat hemen toparlanabilmektedir. Alım gücü son aşamaya geldiği için trend değişikliği hemen hissedilmez. Fiyatların biraz gerilemesi alım için uyarıcı olmaya devam etmektedir. 

Hisse senetleri arasında farklılaşma başlar. Bazı hisse senetlerinde tepeler belirginleşmeye başlamıştır. Alımlar satışlara oranla daha zayıf kaldıkları için yükselişler trendin devam etmesine yetmez. Bazı hisse senetleri yükselirken bazılarında yoğun satışlar görülür. Hisse senetlerinin farklı yönlere gitmeye başlaması toplumda görüş ayrılığının işaretidir. 

Piyasa dengelenmeye başlar. O güne kadar yükselen trendi devam ettiren alıcıların üstünlüğü azaldıkça düşüş trendine dönen hisse senetlerinin sayılarında artış görülür.
Satış zamanının geldiğini düşünenlerin sayıları armaya başlar. Elde edilen kazançlar diğer geciktirilmiş ihtiyaçlar için harcanmaya başlar. 

 

PARA BORSADAN ÇIKMAYA BAŞLAMIŞTIR. 

Düşen hisselere gelen yeni alıcıların gücü artık önceki fiyat düzeyini aşmaya yetmez. Zararlar başladığı için tedirginlik artar. Gelen haberlerden olumsuz algılananların sayısında artış vardır. 

YÜKSELEN TRENDİN TEPESİ TAMAMLANIR. 

Yükselişe sonradan katılmış bazı hisse senetlerinden kaçış hızlandığı için önemli gerilemeler yaşanır. 

BORSA TEPE YAPMIŞ VE DÖNÜŞ BAŞLAMIŞTIR.
Düşüş trendi başlar. Kar realizasyonları arttıkça gerileyen fiyatlar zaman zaman gelen iyi haberlerle alıcıları harekete geçirir. Ama artık alım eğiliminde olanların sayısı fazla değildir. Yükselişler tepkiden öteye geçmez. İşlem hacmi yetersiz kalır. Kısa süren yükselişlerden sonra satışlar yine artar.

Zararda olanlar fiyatın aldıkları maliyete ulaşmasını beklemektedirler. Pişmanlık arttığı için yükselen fiyatlarda satıcılar acelecidir.
Arada bir gelen olumsuz haberlerin satışlar üzerinde etkisi artmaya başlar. Toplumda karamsarlık yaygınlaşmaya başlamıştır.

Zaman zaman panik satışları görülmeye başlanır. Satış baskısı ağırlaştığında elinde hisse senedi olanlar iyi haberlere rağmen alıcıların neden gelmediklerini merak etmeye başlarlar. Şüpheler artar. Bazıları hisse senetlerinin gelecekte çok yükseleceğine inanmaya devam eder. Zararına satmayı düşünmez. 

HAYAL KIRIKLIĞI İÇİNDE UZUN VADELİ YATIRIM YAPTIĞINI DÜŞÜNMEYE BAŞLAR.
BORSADAN UZAKLAŞIR.. 

 -hisse.net'ten Tokkan'ın yazısı-

Borsa Eğitimleri

Hep vardı ama son zamanlarda iyice arttı. Bakıyorum herkes bir borsa eğitimi veriyor, herkes üstad, herkes hoca. Bu konuda bana da eğitim soranlar oluyor devamlı, ayrıca bu tarz eğitimleri alıp çoğunlukla pişmanlıklarını iletenler de oluyor.

Arkadaşlar en sonda diyeceğimi en başta söyleyeyim. 

BORSADA PARALI EĞİTİM OL-MA-MA-LI!

Çok basit mantık; borsa ne için var, yatırım yapmak-para kazanmak için. Borsayı/yatırımı çok iyi bildiğini, çok kazandıklarını ve çok kazandırdıklarını iddia ederek eğitim veriyorlar, reklamlarını yapıyorlar; madem çok iyi biliyorsun o zaman senin para kazanmaya ihtiyacın olmamalı. Borsadan, yaptığın yatırımlardan gerekli parayı kazanman gerek.

Bunun arkasına binbir bahane sunabilirler, ama benim için mantık basit; paralı eğitim veren aslında borsadan yeteri kadar para kazanmıyordur.

Buraya şöyle bir şerh düşeyim, güzel bir eğitim hazırlamışsındır, insanlara faydalı olmak istiyorsundur. Fakat gereksiz, ilgisiz her insan olmasın istersin, o zaman çok cüzi bir eğitim ücreti belirlersin. Birebir eğitim yapıcam demezsin, madem isteğin insanlara yararlı olmak, bir sürü online eğitim platformu var. Güzel bir eğitim hazırlarsın koyarsın oraya, insanlara gerçekten bir şeyler katarsın.

Hadi diyelim ki dediniz "Hayır ben eğitim almak istiyorum, birebir olması lazım, kendim anlamıyorum." vs vs bir sürü sebep buldunuz kendinizce.

Gelelim o zaman diğer mevzuya. Arkadaşlar size birkaç saatte kimse sıfırdan herşeyi öğretemez. 

İM-KAN-SIZ

Zaten en sık duyduğum şikayet bu.

"Abi ben şu kişinin eğitimini aldım, 1000-2000-5000 lira verdim(ucu açık burasının, kim ne itelerse ya da kime ne yutturursa), ama anlattı çoğunu anlamadım. Bana bazı videolar/kitaplar/fasiküller verdi, burdan bakın dedi, ne anlamı kaldı birebir eğitimin?"

Borsa eğitimi zamanla olacak birşeydir, zaten meraklıysan, kendin zamanla öğrenirsin.
Bende 10 yıl önce "Temettü bugün mü yatıyor yarın mı?" sorularından üzerine koya koya, her yatırım yaptığım şirketten, her tanıştığım kişiden birşeyler öğrene öğrene bu seviyeye geldim. Ha sen oldun mu derseniz hayır bu işte olmak diye bişey yok. Her gün ayrı şeyler öğrendiğim oluyor hala.

Özellikle orta ve uzun vade yatırımda en önemli şey psikolojidir. Hep şunu savunuyorum, hisse seçmek bu işin %10'u belki, asıl kısmı psikoloji, hissenize güvenmek, iniş çıkışlarda sağlam durup satmamak.

Açın Twitter'ı, herkes hisse paylaşıyor zaten. Orta ve uzun vade yatırım yapanlar belli, bulun 10 kişi. Listelerini yanyana koyun, ortak olan 5-10 tanesini aylık almaya başlayın. Ondan sonra da düşünün bu kişiler neden hep aynı hisseleri seçmişler, sebepleri nelerdi?

Bu arada öğrenin yavaş yavaş; kar nedir, yatırım nedir, şirket nedir, temettü nedir, sermaye artırımı nedir vs vs, şirketlerin faaliyet raporlarını okuyun, açın anlamasanız da bilançolarına bakın, önce sadece karlara bakın her sene karı artmış mı, neden artmış.

Yani kısaca adım adım gidin.

Lütfen çakallara para kaptırmayın, çoğu kişi kenara 50-100 koya koya biriktiriyor. Eğitime vereceğiniz parayla hisse alın bin kat daha yararlı.

Bu önerilerim tabiiki gerçekten eğitim almak isteyenlerle ilgili, biliyorumki çoğu kişide sırf "Üstadına" yakın olmak için, birebir "Tüyo" alabilmek için bu kişilere para veriyor. Onlara hiç bir diyeceğim yoktur, arz/talep durumudur bu. Kendilerine mutlu hayatlar diliyorum üstadlarıyla :)

Madem alma diyorsun, yol göster diyeceksiniz. Bu nedenle temel analiz bilgisine güvendiğim kişilere yararlı olabilecek eğitimleri veya youtube kanallarını sordum. Onların önerilerine göre eğitim almak isteyenler için ücretsiz veya makul ücretli eğitimleri paylaşayım.

1.Rahmetli Yaşar Erdinç'in Youtube kanalındaki eğitimleri. Çoğu kişi önerdi.

2.Yine Yaşar Erdinç'in Borfin'deki eğitimi de çok makul ücretli bir eğitim.

https://www.borfin.com.tr/egitim/Icerik.aspx?ID=6714&UrunID=2299

3. Fintables Youtube kanalındaki Yunus Şahin'in(https://twitter.com/YUNInvest ) şirket bilançolarını değerlendirdiği videolar.

3.Serkan Ünal'ın(https://twitter.com/degeryatirim) Youtube'da verdiği eğitimler.

4.Yine Serkan beyin Udemy'deki eğitimi.

https://www.udemy.com/course/borsa-101/

5.Youtube'da Mali Tablolar Analizi kanalı.

 6. Aswath Damodaran'ın kitabını da çeviren Ergun Unutmaz'ın(https://twitter.com/ergun_unutmaz ) yine Damodaran'ın şirket değerleme videolarını paylaştığı kanal.

 7.Youtube'daki Hayat ve Yatırım kanalı da çok bilgilendirici videolar paylaşıyor.(https://twitter.com/hayatveyatirim)

 

Bildiğiniz/yararlandığınız ücretsiz eğitimleri de bu yazının altına ekleyin lütfen, en azından burası böyle bir kaynak olsun. Bu yazıyı okuyanlar ücretsiz eğitimlere ulaşsınlar.

Lütfen paranızı kaptırmayın, o parayla yatırım yapın, biriktirin, tasarruf edin.

Kalın sağlıcakla :)

 

Alper Ünsal GÜNDOĞDU

Zengin Baba Yoksul Baba (Notlar)

"Zengin Baba Yoksul Baba" kitabından aldığım notlar aşağıdadır.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------

“İnsanların maddi olarak sıkıntı çekmesinin başlıca nedeni, yıllarını okulda geçirip 

parayla alakalı hiçbir şey öğrenememeleridir. Sonuç olarak insanlar para için 

çalışmayı öğrenirler, ama asla parayı kendileri için çalıştırmayı öğrenemezler.”

 

---------------------------- 

Zenginler para için çalışmaz.

1993 ve 2010 arasında ABD’de milli gelirdeki artışın %50’sinden fazlası en zengin

%1’e gitti.O tarihten sonra daha kötü oldu.

2009 ve 2012 arasındaki gelir kazanımlarının %95’inin de yine en zengin %1’e 

gittiği sonucuna vardılar.

Ders : Gelirdeki artışlar, çalışanlara - para için çalışan insanlara değil, girişimcilere 

ve yatırımcılara gitmektedir.

 

---------------------------------- 

Ne yazık ki, para okullarda öğretilmez.Okullar skolastik ve mesleki becerilere 

odaklanır, mali becerilere yer vermez.Bu da okulda çok başarılı olan bankacıların, 

doktorların ve muhasebecilerin yaşamları boyunca maddi sıkıntılar içinde 

boğuşmasını açıklamaktadır.Ülkemizin cari açığının kısmi sorumluları, 

para konusunda çok sınırlı bilgiye sahip ya da hiç bilgisiz oldukları halde 

finansla ilgili kararlar alan eğitimli politikacılarla devlet memurlarıdır.

 

----------------------------------- 

Para bir tür güçtür.Ama ondan da güçlüsü finans eğitimidir.Para gelir ve gider, 

ancak paranın nasıl çalıştığını bilirseniz, üstünlüğü ele geçiri, servet yapabilirsiniz.

Olumlu düşüncenin tek başına işe yaramamasının nedeni, çoğu insanın okula 

gidip paranın nasıl işlediğini bilemeden ömrünün sonuna kadar para kazanmak 

uğruna hayatını tüketmesidir.

 

 

Yoksul ve orta sınıf para için çalışır.Zenginler parayı çalıştırır.

 

---------------------------------------- 

Hayatından, işinden, patronundan, devletten vs.vs. şikayet etmek çok kolay. 

Çoğu insanda bunu yapıyor. Ama kendinde hiç suç bulmuyor. Bunları değiştiremezsin 

ama kendini değiştirebilirsin.

Eski çalıştığım yerde herkes şirketten şikayetçiydi ama kimse işten ayrılmayı başka yere 

geçmeyi düşünmüyordu.Aldığı maaş kişiyi uyuşturuyor. Şikayet edip duran ama aynı işi 

yapmaya devam eden bir sürü insan.

 

--------------------------------------------- 

Nakit akışı getiren varlıklar satın almak ya da oluşturmak paranızın sizin için çalışmasıdır.

Yüksek ödemeli işlerin iki anlamı vardır. Para için çalışmaktasınızdır ve ödediğiniz vergiler 

muhtemelen artacaktır.

Parayı kendiniz için çalıştırmayı ve maaş dışında gelen ek bir gelir sahibi olmayı 

öğrenmeniz gerekiyor.

 

----------------------------------------------- 

Devletlerin genişlemesi, gittikçe daha fazla paraya ihtiyaç gösterir.Bu ihtiyacı karşılamanın 

tek yeri orta sınıftır.

Şu anda her devlet profesyonel yatırımcıları ve iş sahiplerini onurlandırmaktadır.

İşçiler vergi öder; yatırımcılar ve iş sahipleri eğer vergi kanununu istenildiği gibi 

kullanırlarsa, ekonomiyi destekleme aracı olarak, çok az vergi öderler.

 

------------------------------------------------ 

Zengin babanın diyecekleri bitmemişti:"Ya da yüreksiz biriysen, hayatın seni her 

sürüklediğinde pes edersin. Öyle biriysen, hayatın boyunca işini sağlam kazığa bağlar, 

doğru şeyler yapar, asla başına gelmeyecek bir şeye karşı kendini korursun. 

Sonra da sıkıcı bir ihtiyar olarak ölüp gidersin. Seni seven pek çok dostun olur, çünkü 

çalışkan, iyi birisindir. Ömrünü güvenli adımlar atmakla, doğru şeyler yapmakla geçirirsin. 

Oysa gerçek şudur: Hayatın seni teslim almasına izin vermişsindir. 

Risk almak seni hep ürkütmüştür. Aslında kazanmak istemişsindir, gelgelelim kaybetme 

korkusu kazanma heyecanından baskın çıkmıştır. Bunu bir tek sen bilirsin. 

Sağlam adımlar atmayı seçmişsindir."