Değer yatırımcısının kim olduğunu ve değer yatırımının nasıl yapıldığını
anlamak için gereken birçok tanımlama, bilerek veya bilmeyerek yanlış
kullanılıyor.
Yani aynı kelimeler hisse senedi piyasasında işlem yapan birçok kişi tarafından farklı algılanıyor.
Hisse senedi piyasasındaki alternatifleri anlamak, kendine uygun olanı
seçmek, pozisyon alırken kendine güvenmek için bu tanımlamaları doğru
algılamak lazım. En azından yatırımcı olmak isteyenler böyle algılamalı.
3 Alternatif; hisse senedi piyasasında, kişinin tercihi dahilinde 3 alternatif var :
1. Yatırım Yapmak
2. Spekülasyon Yapmak
3. Akılsız Spekülasyon Yapmak (Çoğunluğun Tercihi)
Fiyat, bir mal için ödenen para, Değer ise ödeme karşılığında aldığınızdır.
Fiyat ve değer genelde eşit olmazlar. Dolayısı ile yapılan işlem, az
ya da çok bir tarafın lehinedir. Fiyat somuttur, ancak piyasanın o anki
algısına göre dalgalandığı için subjektiftir. Fiyatın somut olması, bir
hesaba veya analize dayandığı anlamına gelmez. Değer ise tamamen soyut ve
subjektiftir.
Değer Yatırımı, fiyat ile değer arasındaki fark ciddi şekilde alıcı
lehine olduğunda ortaklığa, yatırıma girmek. Ortaklık devralındıktan
sonra ise eldeki paya çok abartılı bir fiyat teklif edilmesi yada
değerin (fiyatın değil) düşmesi, düşeceğine inanılması halinde
satmaktır. Aksi takdirde ise satmamaktır.
Güvenlik Marjı, fiyat ve değer arasındaki fark. Güvenli tarafta olması
için farkın lehte olması gerekir tabii. Kişi biçtiği değerin altında
olduğuna inandığı bir fiyattan alım yapıyor ise yani güvenlik marjı
mevcutsa, daha ucuz fiyatlardan daha çok alır ve güvenlik marjını yüksek
tutar. Güvenlik marjını doğru hesaplamış, doğru şirkete ortak olup
olmadığı genelde uzun vadede anlaşılır. Para mı kazanmış, para mı
kaybetmiş, belaya mı bulaşmış...
Buy & Monitor (Al ve İzle), değerle fiyatın mukayesesi sonucunda,
hesaba güvenip ortak olup, ortaklıktan çıkmaya gerek olup olmadığını
kontrol etmektir. Şirketle ilgili konuları, haberleri, bilançoları,
faaliyet raporlarını, genel kurulları, büyük ortakları takip etmektir.
Ortaklıktan çıkma zamanı gelirse kaçırmama gayretinde olmaktır.
Yatırım (Graham’ın Tanımı), kapsamlı bir analizin, anapara güvencesi ve yeterli bir tutarda getiri öngördüğü işlem, bir yatırımdır. Bu tanıma uymayan diğer tüm işlemler spekülatiftir.
Yatırım (Buffett’ın Tanımı), hisse senetlerine bir iş olarak bakmak, piyasadaki dalgalanmalardan faydalanmak, güvenlik marjını bulmaktır. Bunlar, bundan 100 yıl sonra da yatırımın temel taşları olarak kalacaktır.
Benim değer yatırımı tanımım;
Hem ortaklık yapmanın, hem de çıkmanın ciddi, hesaplanmış, düşünülmüş, makul, tutarlı sebepleri olmalı. Bu sebepler reel sektör ortaklıklarındaki sebeplere benzemeli. Gayrimenkul alım satım sebeplerine benzemeli. Kullanılan kaynak boştaki sermaye yada tasarruf olmalı. Fiyatın, korku ve kitle psikolojisi sebebi ile abartılı düşmesiyle Güvenlik marjının abartılı lehte olması durumunda alım yapmak. Şartlar bozulmadıkça satmamaktır.
Spekülasyon; değer yatırımı olmayan tüm aktiviteler spekülasyondur. Biraz açmak gerekirse kapsamlı bir analizin olmadığı, fiyat ve değer mukayesesinin yapılmadığı, güvenlik marjı gözönünde tutulmayan, vesaire vesaire işlemler spekülasyondur. Kaldıraçlı yada kredi ile yapılan her işlem spekülasyondur.
Spekülasyon, yasadışı değildir. Etik olmayan bir eylem değildir. Her spekülasyon akılsızlık değildir. Ama akılsız spekülasyon yapanlar, en azından sayıca çoğunluktadır. Spekülasyon kısa yoldan hızla zengin olmanın yolu da değildir.
Spekülasyon yapan kişi yeteri kadar tecrübeli, işi bilen bir spekülatör yada trader ise zaten söylenecek hiçbir şey kalmıyor. Sadece o farklı bir meslek, bir iş. Başarıları daim olsun.
Akılsız Spekülasyon,
o Kendisinin yatırımcı olduğunu, yatırım yaptığını düşünerek spekülasyon yapanlar,
o Yeterli bilgi ve becerisi olmadan, daha önemlisi karakteri, kar ve zarara bakış açısı spekülasyona uygun olmayanların spekülasyon yapması,
o Gücünün yettiğinden daha fazla para riske edilerek spekülasyon yapmak,
o Tanımadığı, görmediği, ücret ödemediği, geçmişini bilmediği insanlara tabi olup ya da yeni yetme banka brokerlarının lafı ile spekülasyon yapmak,
o Ne yaptığını bilmeden yapılan her türlü alım satım.
Yatırım ve spekülasyon, yanlış bir şekilde birbirlerinin yerine kullanılıyor. Aynı şekilde spekülasyon ile manipülasyonda. Özellikle hisse senedi piyasalarının çöktüğü zor dönemlerde, tüm hisse senedi işlemleri spekülasyon, hatta kumar sayılıyor. Herkesin keyfinin yerinde olduğu günlerde ise yatırımcı kelimesi finansal piyasalardaki herkes anlamına gelir. Hisse senedi yatırımcı ve spekülatörlerinin itibarları iade ediliyor.
En büyük bankalardan birinin yatırım müdürünün şöyle bir beyanatını hatırlıyorum.
‘Kredili ve kaldıraçlı olarak günlük açığa satış yapan küçük yatırımcılarımız.....’
Bir adam nasıl hem deneyimsiz hem borçla hem kaldıraçla elinde olmayan ortaklık pay senedini, birkaç saat ya da gün içinde daha ucuz bir fiyattan geri alma fırsatı yakalayacağını düşünerek işlem yapar ve yatırımcı olur anlamak mümkün değil. Deneyimsiz olmasaydı spekülatör diyebilirdin.
Graham’da benzer bir gazete haberini örnek gösterir ‘Morali bozulan küçük yatırımcı, açığa lot altı satış yapıyor’.
-hisse.net'ten elliot41'in yazısı-
