‘’Uzun vadeli yatırımcı değilim, ama stratejimde uzun vadede ısrarcıyım…"
Evet önermemi yazdım. Şimdi önce önermemi doğuran gözlemlerimi anlatayım sonra da detaylı açıklamaya çalışayım.
Yatırıma başladığımdan beri gözlemlediğim şu oldu; bulunduğunuz dönemde en çok revaçta olan, ya da daha doğrusu ‘en çok kazandıran’ yatırım aracı ne ise, insanlar hemen ‘Ah şu kadar yıl önce şunu alsaymışım, şimdi şu kadar param olacaktı, hayatım kurtulacaktı.’ demeye başlıyor. Ve genelde o dönem yatırım stratejilerini değiştirerek, o enstrümanlara dönüyorlar. Ve bu genelde o enstrümanın en tepesinde veya en tepesine yakın olduğu dönemlerde oluyor.
Sizlerde bunları çok duymuşsunuzdur. Ah zamanında dolar alsaymışım, ah zamanında borsaya girseymişim, ah zamanında o arsayı, o evi alsaymışım, BTC, Altın, şu şirketin eurobondu gibi gibi liste uzar gider… Ya hatta yakın geçmişe bakalım, kasım ayında, ‘Şu arabayı yılbaşında alsaydım şimdi şu kadardı’ deyip stoklu araba alanlar gördük 😊
Halbuki bunların hepsi bir illüzyondur.
Bu illüzyonu oluşturan ise bilinçaltının zayıf matematiğidir.
Çünkü bilinçaltı verilere düz hesap bakıp sonuç çıkarır. Ve bu sonucu duygulara teslim ettikten sonra artık ‘hırs’ üstüne düşeni yaparak, kazanacağım der. Ama sonuç genelde ‘ hayaller-gerçekler’ denkleminde son bulur.
Bir örnekle konuya ortadan gireyim hemen.
Şu an borsayla alakası olmayan hemen herkesin dilinde şu var, şu arkadaşım borsacıydı, 1 yılda parasını 5 e katladı. Haklılar da. E bu haklı örneği duyan gariban bilinçaltı, zayıf matematiğini çalıştırıyor ve 1 yılda 5 e katladıysa, 2 yılda 25 e katlarım. Bu sonuçlar ile önce hayaller kuruyor. 100bin lira kredi çeksem 2,5 milyon temiz para. Off hayatım kurtulur. Bundan sonrasında hırs devreye giriyor. Mutsuz son.
Evet bu sadece borsada da değil. Dolarda olmadı mı. 2018 yazında dolar 7 liranın üstünü gördü. O gün o kadar dolar talebi vardı ki, bankalar dolar vermiyordu. Sağdan soldan biri birine dolar ayarlayınca, kıyak yapmış oluyordu. Çünkü geçen sene dolar alan 3 kat kazanmıştı. 1 yılda 3 kat 2 yılda 9 kat. Off. Gelsin hayaller. Sonuç? Sonuç 2,5 yıl geçti dolar 7 lira. Zaman maliyetini de koyarsan zarar çok çok büyük. Mutsuz son.
Bir akraban, bir arazi almıştı 10 yıl önce, oraya da imar gelmişti, site dikmişlerdi üstüne, adam trilyonluk olmuştu. Bilinçaltı girer devreye. Vay be. Bir arsa alıp 10 yıl bekleyince zenginsin. Al hemen o zaman. Ama sonuç, mutsuz son.
Örnekler uzar.
Gelelim ‘ne alaka’ sorusunun cevabına.
Biliyor musunuz hepsi haklı aslında. Ama bunu sözüm ona o furyalarda değilde, bir strateji doğrultusunda ve zamana yayarak yaparlarsa haklılar.
Nasıl yani?
Mesela borsada kazanan arkadaşına öykünen adam. Haklı mı? Aslında haklı. Arkadaşı son 1 yılda 5 kat kazandı. Ama bilmiyor ki, o adam yıllardır, maaşından arttırdığı para ile bu inandığı yatırımı yapıyor. Bu adamın görmediği kriz kalmadı, belki çoğu yıllar enflasyonun bile altında kaldı getirisi. Zarar etti hatta bazı yıllar. Ama stratejisinden dönmedi, stratejisinde ısrar etti. Bileşik getiriye inandı ve beklediği o ‘çarpan’ yılına ciddi bir birikimle girdi. Ve sonunda kazandı.
Ha bu arada o arkadaşın hep borsacıydı, ve hep sana bunu anlatıyordu, ama o sıralar borsa boş yatırım olarak görüldüğü için sen farkında değildin. Ama o yıl nedense onun yatırım stratejisini dinlemeye başladın bir anda😏
Zengin olmak amaç olunca, algıda seçicilik yapmakta masum bir bilinçaltı davranışıdır çünkü…
Mesela 2018'de dolardan zengin olan arkadaşında haklı belki de. Bence döviz bir yatırım aracı olmasada, bunu da yatırım olarak görenler var elbette.
Çok kriz yaşayan bir ülkeyiz. Maaşından arttırdığı parayla normal zamanlarda düzenli olarak döviz alan ve kriz zamanlarında azaltıp, her şey normale döndüğünde tekrar arttıran bir stratejisi olabilir. Güzel de bir strateji.
Ama bu onu hep yapıyordu. Ama son 1 yılda 3 e katlayınca gördün sen onu ve stratejisini.
Zengin olmak amaç olunca, algıda seçicilik yapmakta masum bir bilinçaltı davranışıdır çünkü…
Mesela arsa alan akraban, belki düzenli bir geliri var bir yerlerden. Hem de harcayacağından fazlaca. E parayı da kullanmayı bilmez. O yüzden bir strateji geliştirmiş kendince. Değerlenebileceğini düşündüğü yerlerden ucuza arsalar kapatıyor. 10 yılda toplamış 10 tane, e birine de vurmuş piyango dikmişler siteyi. Güzel strateji, ama birine vurana kadar piyango, adam senin için yoktu. Saçma sapan yerlere para yatıran bir deliydi belkide. Ama site dikilince birine, en akıllı akraban oldu bir anda. Halbuki senin var mı öyle pasif yatırım yapacak fazladan bir paran veya zamanın. Yok. Ama 1 arsa bulunup, onunla zengin olunuyor sana göre işte.
Zengin olmak amaç olunca, algıda seçicilik yapmakta masum bir bilinçaltı davranışıdır çünkü…
Bu arkadaşların hepsinin bir yatırım stratejisi var YILLARCA süren. Dolar yükseldiğinde dolara, borsa yükselince borsaya yatırım yapan bir strateji değil bu.
Zamanlama yapmaya çalışan bir stratejide değil. Çünkü zamanlama yaparak zengin olmak, sadece ciddi bir şans ile mümkündür. Gerçek yatırım ise minimum şansa rağmen para kazanma yoludur.
Gelelim asıl anlatmak istediğime. Bunu okuyorsanız zaten büyük olasılıkla ya borsa yatırımcısısınız yada fon. Bu yatırımlarda da doğru stratejiyi değiştirmeden ısrarcı olmak önemli.
Çok net hatırlıyorum, borsa stabil dönemler yaşarken, yeni gelenlerin hepsi uzun vade yatırım yapmaya karar veriyordu. Çünkü tüm back testler bu yatırımı gösteriyordu. Çünkü bir tek onlar düzenli büyüyordu.
Petkm Tüprs Asels toplayanlarla doluydu ortalık. Yeminler ediliyordu yoldan dönmeyeceklerine dair. O zaman o stratejiye laf etmek terbiyesizlik sayılıyordu😀
Sonra bir dönem bankacıydı tüm piyasa, herkes banka topluyordu. Çünkü tüm back testler banka ağırlıklı portföyleri işaret ediyordu.
Şimdide mesela hangi backtesti yaparsan yap, Bist100 dışı yani düşük piyasa değerli şirketleri gösteriyor back testler. Hatta Manipülatif hisselere girmek lazım o testlere bakarsak 😊 Ama değil.
Önemli olan,
- Kumar ile yatırımı ayırabilmek.
- Karakterine uygun bir strateji oluşturmak.
- Ve en önemlisi belkide, bu stratejiye sadık kalmak.
Çünkü eninde sonunda senin stratejinin de çarpan yılı gelecektir. Daldan dala atlarsan emin ol her yeni yatırım kararında, kapattığın eski yatırımındaki çarpan yılını büyük olasılıkla kaçırmış olacaksın.
Eğer yatırımınızı borsaya ve/veya fona yapacaksanız da, burada da bir strateji belirleyip ısrarcı olmanız lazım. Aksi takdirde bankaların şaşaalı zamanında bankaları, küçük şirketlerin şaşaalı zamanında küçük şirketleri, döngüsel şirketlerin şaşaalı zamanında ise döngüsel şirketleri, hemde tepe fiyatlardan kucağınızda bulursunu.
O yüzden önermemi tekrar yazarak bitireyim.
‘’Uzun vadeli yatırımcı değilim, ama stratejimde uzun vadedir ısrarcıyım…’’
Saygılar.
Yaşar YILDIRIM
https://twitter.com/yasaryildirimFK
Ayrıca Youtube'da Baykalem'in bu yazı için hazırladığı videoyu da izlemenizi öneririm 👍
